Εβδομαδιαία Επισκόπηση Ειδησεογραφίας
Παρατηρητήριο για την Ασφάλεια στην ΕΕ

16.11.2020 – 22.11.2020

Οι διατλαντικές σχέσεις με επίκεντρο τα ζητήματα ασφαλείας παρέμειναν στο προσκήνιο αυτήν την εβδομάδα. Το ΝΑΤΟ δεσμεύτηκε να ενισχύσει την κυβερνοασφάλεια σε όλα τα κράτη-μέλη, υπογραμμίζοντας παράλληλα την πρόθεση του να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη θέσπιση προτύπων και κανόνων χρήσης στη στρατιωτική εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης, έτσι ώστε οι σύμμαχοι να υιοθετήσουν μια κοινή προσέγγιση στη χρήση της για  την άμυνα και ασφάλεια. Ταυτόχρονα, με τις κινήσεις του ΝΑΤΟ, η ίδια η Ένωση θα πρέπει να καλύψει το χαμένο έδαφος με τις ΗΠΑ προκειμένου να επιτευχθεί μια αναβάθμιση στον τεχνολογικό τομέα, αφού η ΕΕ έχει ορισμένες διαφορές με τον υπερατλαντικό σύμμαχο της, οι οποίες αφορούν κυρίως ζητήματα της ψηφιακής φορολογίας, της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, της τεχνητής νοημοσύνης και του 5G. 

Μετά την πρόσφατη εκλογή Biden στις ΗΠΑ, το στοίχημα για την ΕΕ είναι εάν θα καταφέρει να μετασχηματίσει τις ευρωατλαντικές σχέσεις πάνω σε μια πιο συνεργατική βάση, μέσω της ανάδειξης της ΕΕ σε μια πιο υπεύθυνη δύναμη που προσφέρει η ίδια λύσεις στα προβλήματά της. Αυτό μπορεί να το επιτύχει μέσω της πιο ενεργής δραστηριοποίησής της στους τομείς της οικονομίας, παγκόσμιας υγείας, αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και της ψηφιακής τεχνολογίας. Σε αυτόν τον άξονα, η ΕΕ βρίσκεται κοντά σε συμφωνία για την επέκταση του καταλόγου της τεχνολογίας επιτήρησης στον κυβερνοχώρο, η οποία θα απαγορεύει την πώλησή τους σε αυταρχικά καθεστώτα. Ως συνέχεια της προσπάθειας της Ένωσης και των κρατών μελών της να ενισχύσουν την εσωτερική και εξωτερική τους ασφάλεια στον στρατιωτικό τομέα, παρουσιάζονται πλέον ευκαιρίες  για τα ευρωπαϊκά κράτη να αναβαθμίσουν την αεροπορική τους ισχύ μέσω συνεργατικών μεθόδων, προκειμένου να ενισχύσουν τη συλλογική τους στρατηγική αυτονομία.

Η αναβάθμιση και η διασφάλιση της θέσης της EE στον παγκόσμιο χάρτη θα ενισχυθεί μέσα από την συνεργασία της με τους συμμάχους της, και ειδικότερα τις ΗΠΑ. Ο νέος πρόεδρος ανακοίνωσε την αποκατάσταση των σχέσεων με την ΕΕ ως μία από τις προτεραιότητές του, θέτοντας στην ατζέντα το ζήτημα του Nord Stream 2 και της ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ. Επίσης, η συνεργασία των δύο θα πρέπει να περιλαμβάνει επιπλέον την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των αυξανόμενων προκλήσεων ασφάλειας που θέτει η Κίνα, γεγονός που θα επιτευχθεί μέσω της ανανεωμένης συνεργασίας τους. Για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, μερικοί θεωρούν ότι η πολυμέρεια είναι το κλειδί, ενώ παράλληλα ορισμένες χώρες της ΕΕ τονίζουν την ώθηση για οικονομική ανάπτυξη χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, δίνοντας προτεραιότητα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Πρόκληση για την ΕΕ στο πλαίσιο αντιμετώπισης την πανδημίας αποτέλεσε η στάση της Πολωνίας και της Ουγγαρίας που εμπόδισαν το ευρωπαϊκό πακέτο ανάκαμψης από την πανδημία εξαιτίας των προϋποθέσεων, που όπως εκφράστηκε από τις ίδιες αποτελούν μια ανεπιθύμητη παρέμβαση στο εσωτερικό τους. Η ΕΕ καλείται να επιδείξει ισχυρή πολιτική βούληση και ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων στο συγκεκριμένο ζήτημα, ώστε να μην υπάρξει περαιτέρω καθυστέρηση. Η ανοιχτή υποστήριξη της Τουρκίας στην πολεμική προσπάθεια του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ εναντίον της Αρμενίας ήταν το τελευταίο σημείο ανάφλεξης, σε έναν μακρύ κατάλογο διαφορών μεταξύ της Τουρκίας και πολλών Ευρωπαίων συμμάχων. Ο Borrell ανακοίνωσε αυτήν την εβδομάδα ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας την απομακρύνει από την ΕΕ και απαιτείται μια θεμελιώδης αλλαγή στάσης από την τουρκική πλευρά. Παράλληλα, ο ρόλος της Ρωσίας προσφέρει προσωρινά στην ΕΕ την ευκαιρία να διαμορφώσει μια μεγαλύτερης διάρκειας ειρήνη στην περιοχή.