Με τον ρόλο του ΝΑΤΟ να ξεθωριάζει στα μάτια των μελών του ως «προστάτης της Ευρώπης», επιδεικνύοντας την ανικανότητα και την αδυναμία των πολυάριθμων δομών του να αντιμετωπίσουν την εξάπλωση του Covid-19, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μία σημαντική μεταβίβαση εξουσιών στους υγειονομικούς οργανισμούς της ΕΕ προκειμένου να βελτιωθεί ο βαθμός ανταπόκρισής της στις διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας. Παρόλα αυτά, η ΕΕ δείχνει να προσαρμόζεται στη νέα κατάσταση και να είναι πλέον σε καλύτερη θέση να αντιμετωπίσει το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Υπάρχει πλέον γόνιμο έδαφος για μια πιο στρατηγική προσέγγιση σε θέματα υγείας, ώστε να καταστεί περισσότερο προετοιμασμένη στην εντεινόμενη  υγειονομική  κρίση.

Πράγματι, η πανδημία έδειξε στην ΕΕ ότι χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση που να δίνει βάση στην ήπια ισχύ της, με τους όρους της «ευρωπαϊκής κυριαρχίας» και «ευρωπαϊκής αυτονομίας» να επανέρχονται στο προσκήνιο, καθώς η ενίσχυση της ασφάλειας και της άμυνας της ΕΕ κρίνεται όλο και πιο απαραίτητη. H EE υπέστη ήδη μεγάλο πλήγμα στην αξιοπιστία της λόγω της αποτυχίας των κατά τα άλλα προηγμένων και οργανωμένων κρατών-μελών της να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την πανδημία. Κάτι τέτοιο, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μια ευκαιρία να αφήσει πίσω της το σύμπλεγμα ανωτερότητας που τη χαρακτηρίζει και να δείξει έμπρακτα τις αξίες και τους κανόνες που πρεσβεύει.

Η ανάδειξη μιας νέας διοίκησης στις ΗΠΑ που βρίσκεται εγγύτερα στις ευρωπαϊκές αξίες, προσφέρει τεράστια ανακούφιση στην ΕΕ, που προτάσσει ως κορυφαία προτεραιότητα για τη διεθνή συνεργασία την κλιματική αλλαγή, η οποία θεωρείται κεντρική απειλή για την ευρωπαϊκή και διεθνή ασφάλεια σήμερα. Ωστόσο, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη η ΕΕ να προβάλλει τις ρεαλιστικές προσδοκίες της και να μην επαναπαυθεί. Η ΕΕ οφείλει να χρησιμοποιήσει τον χρόνο που της δίδεται για να αποδείξει πως είναι ουσιαστικός σύμμαχος των ΗΠΑ. 

Δεν θα είναι η προεδρία Biden που θα διορθώσει τα προβλήματα της ΕΕ αλλά η ίδια η Ένωση μέσω της λήψης πρωτοβουλιών στα ζητήματα ασφάλειας και άμυνας και της μεγαλύτερης παρουσίας της στις περιοχές που την αφορούν άμεσα. Για παράδειγμα, η Αφρική και ειδικότερα η περιοχή του Σαχέλ, στην οποία δραστηριοποιούνται πολλά ευρωπαϊκά κράτη, αποτελεί την περιοχή προέλευσης μεγάλου μέρους των μεταναστών που καταφθάνουν στην Ευρώπη, μεταξύ των οποίων και πιθανοί τρομοκράτες λόγω των τρομοκρατικών πυρήνων που δρουν εκεί. Επίσης, σε ένα από τα επιτυχημένα παραδείγματα της οικοδόμησης της δημοκρατίας από την ΕΕ, αυτό της Γεωργίας, παρατηρήθηκε νόθευση της εκλογικής διαδικασίας στις τελευταίες εκλογές. Αυτή είναι μια σοβαρή ένδειξη των οπισθοδρομήσεων που μπορούν να προκύψουν στις προσπάθειες οικοδόμησης δυνατοτήτων και εκδημοκρατισμού στην περιοχή της   Ανατολικής πολιτικής γειτονίας.

Ενόψει της νέας αμερικανικής διοίκησης που θα αναλάβει την Προεδρεία των ΗΠΑ αρχές Ιανουαρίου, ΗΠΑ και ΕΕ καλούνται να συντονίσουν τις πολιτικές τους για να αντιμετωπίσουν την Ρωσία και την Κίνα. Όσον αφορά τη Ρωσία, οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναμένουν μια δέσμευση των ΗΠΑ για αμοιβαία ασφάλεια και αποτροπή στην Ευρώπη, η οποία θα τόνιζε την αποφασιστικότητά τoυς να αντιμετωπισθεί συλλογικά οποιαδήποτε μελλοντική απειλή. Σημαντική φυσικά κρίνεται και η δημιουργία μιας συνεκτικής ευρωπαϊκής στρατηγικής που θα βασίζεται στις κατευθύνσεις του κείμενου του 2016 και θα διευκρινίζει τις προτεραιότητες και τους μέσο-μακροπρόθεσμους στόχους της,  όπως η πρωτοβουλία «Στρατηγική Πυξίδα». Είναι γνωστό άλλωστε ότι Ευρωπαίοι διατηρούν διαφορετικές θέσεις ως προς σημαντικά ζητήματα ασφάλειας, και του χαρακτήρα των απειλών τους και παραμένουν διχασμένοι σε βασικά ζητήματα του ΝΑΤΟ, από τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην άμυνα έως τη δέουσα προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ανερχόμενης Κίνας, η οποία με την πρωτοβουλία Belt and Road δημιουργεί ανησυχία στο εσωτερικό της ΕΕ.